![]()
برای درک و فهم ماهیت شر در عالم هستی و فلسفه وجودی آن ابتدا باید عینک ماتریالیستی را از جلوی چشمان خود برداشت و افق دید خود را به سوی حقایق پیدا و پنهان عالم باز کرد و تنها با پندارهای عقلی و تجربی به دنبال درک حقایق موجود در عالم نبود. در این چنین فضایی می توان امید داشت که بتوان قضاوت صحیح و عادلانه ای در خصوص رخ دادها و حوادث پیش روی جامعه بشریت انجام داد.
1399/10/8
![]()
نفس به مانند جسم دارای حقی می باشد که آن عبارت است از بندگی و اطاعت خداوند به اندازۀ توان و ظرفیت. لکن به دلیل آنکه اعضا و جوارح با نفس رابطه ای ویژه دارند، ادای حق نفس زمانی به طور کامل محقق می گردند که انسان با مراقبه نگذارد اعضا و جوارحش دچار گناه گردند زیرا جوارح به مانند قلم هایی هستند که بر صفحۀ نفس نقاشی می نمایند.
1399/9/2
![]()
یکی از بحث های کلی امامت، راه تعیین امام است. در این مقاله، نویسنده به دو بحث عمده در این باره پرداخته است: 1. بیان عقیده فرقه های مختلف شیعه و سنی 2. دلائل شیعة امامیه برای عقیده خود.
از میان شیعه، امامیه و کیسانیه و از اهل سنت، بکریه، تنها راه تعیین امام را نص می دانند؛ اما جارودیه، علاوه بر نص، دعوت را نیز از راه های انتخاب می دانند. عباسیه نیز وراثت را علاوه بر نص، راه دیگری شمرده اند. اباضیه، راه دیگری برای تعیین امام بیان می کنند و آن، شورا و اتفاق اهل حل و عقد است. راه بیعت و انتخاب، عقیدة همة کسانی است که به وجود نص، معتقد نیستند.
شیعه امامیه، برای اثبات نظریه خود به این دلائل تمسک جسته است: 1. وجوب عصمت در امام و این که هیچ کس جز خدا، از آن آگاهی ندارد. 2. لزوم افضلیت امام در همة امور، حتی در تقرب به درگاه الهی که راه شناخت آن، وحی و نص شرعی است. 3. لزوم علم گسترده امام به همة مسائلی که در حوزة رهبری او است و تشخیص آن، تنها توسط افرادی ممکن است که به وسیلة وحی، از این ظرفیت علمی برخوردارند. 4. سیرة پیامبر در اهتمام به سرنوشت امت اسلامی 5. نامشروع بودن روش انتخاب، به دلیل عدم اتفاق همه مردم بر امامت یک نفر و عدم دلیل عقلی و شرعی بر جواز تصرف در امور همگان برای کسی که از طرف برخی انتخاب شده است. 6. امام، خلیفه پیامبر است، نه وکیل مردم؛ پس باید از طرف پیامبر تعیین شود. 7. اختلاف برانگیز بودن نظریه انتخاب و ضدیت آن با اهداف عقلی و شرعی امامت که از بین رفتن اختلاف و نزاع از جامعة اسلامی است.
1399/8/12
![]()
یکی از مهمترین مبانی که خواسته یا ناخواسته بر علوم مدرن تحمیل شده است، هستی شناسی ماتریالیستی است. علوم مدرن به گونه ای درباره هستی جهان و جان یا عالم و آدم سخن می گوید که گویا هستی برابر با ماده و مادیات است و ساحت تجرد در هستی معنا و وجود ندارد.
1399/7/8
![]()
نگرش ، به تولید علم اسلامی به صورت فرآیندی نگاه شده و تولید آن به جای تبعیت از منطق صفر و یک از مدل مرتبه ای تبعیت می کند . به این صورت که ما هر چه محیط خود را اسلامی تر کنیم ، علمی که تولید می شود اسلامی تر است و آنگاه همان علم در اسلامی تر کردن محیط پیرامون به ما کمکی مضاعف می کند و در نتیجه علمی اسلامی تر تولید می شود …..
1399/6/15
![]()
این مقاله در سه بخش اصلی تنظیم شده است. در بخش اول که دارای دو بند است، در مورد اسلام به معنای عام و اسلام به معنای خاص بحث شده که در بند اول، اسلام به معنای عام، «تسلیم» در برابر خدا معرفی شده که شامل کسانی میشود که این حالت قلبی را داشته باشند؛ و در بخش دوم در مورد اسلام به معنای خاص، یعنی دین مبین اسلام که پیامبر آن، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و کتاب آن قرآن است، بحث شده و به اختلاف مذاهب اسلامی و نیز اختلاف دیدگاهها در قلمرو هر یک از مذاهب اشاره شده؛ مقصود از این بحث، آن است که نشان داده شود وقتی میگوییم «اسلام»، منظور، کدام اسلام و کدام مذهب اسلامی و کدام قرائت از مذاهب اسلامی است؟
1399/5/5
![]()
این مقاله پس از تبیین موضوع، در سه جهت به بررسی و نقد تاریخ مندی معرفت پرداخته و در ضمن آن نیم نگاهی هم به دیدگاه اسلام و قرآن در این زمینه ها انداخته است:
مبنای هستی شناختی تاریخ مندی معرفت؛
مبنای انسان شناختی تاریخ مندی معرفت؛
سیالیت معنای متن و تاریخ مندی معرفت.
از نظر این نوشتار تاریخ مندی مطلق معرفت مردود، و مبانی گوناگون آن در هرمنوتیک فلسفی به طور جدی محل سؤال است؛ البته تاریخ مندی معرفت را اجمالاً می پذیرد؛ به این معنا که نه همه معرفت انسان ها تاریخ مند است و نه معرفت همه انسان ها؛ بلکه در نگاه صحیح، برخی از معرفت های برخی از انسان ها تاریخ مند است. قرآن نیز معرفت واقع را بماهو واقع، ممکن، بلکه واقع شده می داند و خبر از معارفی می دهد که انسان بدون تأثیرپذیری از شرایط تاریخی به حقیقت آنها پی برده و چنین معارفی برای همیشه پایا و ماندگار خواهد بود؛ ادله آن در این نوشتار آمده است.
1399/4/18
![]()
یكی از مهم ترین انگیزه های تحرك و تهاجم وهابیت در سطح منطقه و كشورهای اسلامی، ترس و وحشت آنان از گسترش فرهنگ برخاسته از انقلاب اسلامی، بیداری و خود آگاهی قرآن محور در میان جوانان و دانشمندان تحصیل كرده و استقبال آنان از این حركت اصیل و مذهب نورانی مطابق با سنت راستین و ناب محمدی(صلی الله علیه و آله و سلم ) است، كه با پی جوئی رفتار آنان می توان عمق وحشت آنان را از نفوذ بیداری و آگاهی مسلمانان امروز از اسلام واقعی و مكتب انقلاب اسلامی درك نمود.
بدین ترتیب شاهد آن هستیم كه چگونه با جنایات شرربار خود كه با حمایت حاكمان غربی و حامیان پر عناد مذهبی آن، نام جهاد فی سبیل الله و اصلاح دینی به خود گرفته است تصرفات سیاسی خود را صبغه مذهبی داده و آن را مقدس جلوه می دهند.
1399/4/3
![]()
درنوشتار حاضر تلاش شده است که روش های مختلف جامعه شناسی دین مورد بررسی قرار گیرد تا از این طریق آسیبهای را که مطالعه جامعه شناسانه از دین در پی دارد شناسایی و در نتیجه الگوئی از جامعه شناسی دین مطرح نماید تا از حیث روش فاقد مشکلاتی باشد که جامعه شناسی دین در وضعیت موجود با آن درگیر است؛ به همین منظور پس از طرح مسأله و بررسی ابعاد و سطوح مختلف دین، سه روش «اثباتی»، «تفسیری» و «انتقادی» مورد بحث قرار گرفته و پیش فرضهای اساسی آنها مشخص شده است. پس از آن ارتباط این روشها با جامعه شناسی دین و اینکه هرکدام چه سطح و یا بعد از دین را به عنوان موضوع جامعه شناسی دین بر می گزینند موشکافی شده که روش اثباتی بعد عینی، روش تفسیری بعد ذهنی و روش انتقادی هر دو بعد را به عنوان موضوع جامعه شناسی دین انتخاب مینماید. البته بررسی پیامدهای هریک و نقد شان نیز مغفول نمانده است.
1399/4/2
![]()
خداوند بعد از نظارت بر اعمال و رفتار انسان ها، آنها را ارزیابی کرده و بر اساس آن پاداش یا کیفر میدهد. آیه ۳۱ سوره الرحمن بر این امر دلالت دارد: «ای جن و انس به زودی به حساب شما رسیدگی خواهیم کرد». و در آیه ۶۷ سوره انبیاء هم چنین آمده است: «ما ترازوهای عدل را در روز قیامت نصب می کنیم. از این رو به هیچ کس کمترین ستمی نمیشود و اگر به مقدار سنگینی یک دانه خردل (نیک یا بد) باشد ما آن را حاضر می کنیم و کافی است که ما حساب کننده باشیم». از امام صادق(علیه السلام) در مورد تفسیر آیه شریفه پرسیدند، حضرت فرمود: میزانها و معیارها، پیامبران و جانشینان آنان هستند. و در روایت دیگر چنین نقل شده است: «میزان و معیار، امیرمؤمنان علی (علیه السلام) و امامان که فرزندان ویند، هستند». در زیارت مطلقه امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می گوییم: السلام على میزان الاعمال. آیات ذیل هم بر ارزیابی و سنجش اعمال دلالت دارند: «پس در آن روز هر کسی به قدر ذرهای کار نیک کرده (پاداش) آنرا خواهد دید و هرکس به قدر ذرهای کار زشت مرتکب شده آن هم به کیفرش خواهد رسید» . «پس آنانکه در آن میزان حق وزین و نیکوکار بودند، البته رستگار خواهند شد» «و آنانکه در میزان سبک وزن بودند (یعنی بی ایمان و بدعمل بوده اند) آنان کسانی هستند که چون به آیات و رسل خدا ستم کرده اند، در حقیقت بر خود زیان رسانده اند» .
1399/3/15
![]()
جان هیک برای نجات از نسبی گرایی به معیارهای اخلاقی، تجربی، انسجام درونی و پراگماتیستی تمسک جسته است؛ هر چند با طرح همه این معیارها، در نهایت نتیجه می گیرد که ارزیابی و رتبه بندی سنت های بزرگ دینی جهان ناممکن است. ولی به هر حال، این معیارها را ذکر می کند که به نظر نگارنده، علاوه بر ناسازگاری معیارها با مبنای معرفت شناختی هیک؛ یعنی تفکیک نومن از فنومن، انسجام گرایی، پراگماتیسم، معیار اخلاقی و تجربه دینی، نمی توانند معیار صحیحی برای تشخیص شناخت حقیقی از غیر حقیقی باشند، زیرا انسجام گرایی بر نظام دروغین منسجم نیز انطباق دارد. فایده عملی هم اعم از حقانیت و بطلان ادعاهاست. توضیح این که اگر انسجام گرایی، معیار صدق باشد؛ دو نظام منسجم، ولی ناسازگار هم باید صادق تلقی گردند؛ در حالی که چنین فرضی به اجتماع نقیضین می انجامد.
1399/2/25
![]()
هر چند ظهور جریان های فكری انحرافی، پدیده ی تازه ای نیست و تاریخ اسلامی از دهه ی آغازین خود و به دنبال فقدان رسول خدا (ص) تاكنون با آن دست به گریبان بوده است، اما احتمالاً می توان دو سده ی اخیر را دوران اوج گیری ظهور جریان های فكری انحرافی دانست؛ چرا كه بروز تحولات بنیادین در ساختار حاكمیتی جهان اسلام پس از قدرت یافتن تركان عثمانی و باز شدن پای استعمار غرب به كشورهای اسلامی از سده ی هجدهم میلادی با هدف سلطه بر منطقه و پاره ای عوامل سیاسی و اجتماعی دیگر، زمینه را برای اوج گیری این قبیل جریان ها در این برهه ی تاریخی، كاملاً فراهم ساخت.
1399/2/20
![]()
دین شناسی و دین پژوهی مطابق با رویکردها، نیازها و چالش های نوظهوری که در عصر مدرنیته ایجاد شده است، از جمله ضرورت های اساسی می باشد که این پژوهش، با تاکید بر ظرفیت های دین برای پاسخ گویی به نیازهای بشر، مسئله دین پژوهی را مورد واکاوی قرار می دهد.
1399/1/28
![]()
دین مجموعه حقائق و ارزش هایی است که از طریق وحی یا الهام به ارمغان رسیده است ولی نکته مهمی که در این بین وجود دارد، نحوه تفسیر آموزه های دینی می باشد؛ بنابراین اصل دین به عنوان یک مقوله و امر ثابت تلقی می شود ولی دین پژوهی، امری متغیر می باشد که تحت تاثیر شرایط، زمان و مکان، تغییر می کند و دست خوش تحول می شود.
این تغییرات گاهی مثبت بوده و به ارتقا اندیشه دینی کمک می کند و گاهی هم دین شناسی و دین پژوهی را با چالش هایی همراه کرده است که ضرورت واکاوی و تبیین آن را ایجاد می کند. این پژوهش، واکاوی برخی از آسیب ها و چالش های موجود در عرصه دین پژوهی را وجهه همت خود قرار می دهد.
1399/1/21
![]()
سکولاریسم از یک کلمه لاتین می آید به معنای سکولو و سکولو به معنای دنیاست؛ یعنی رویکرد به دنیا به قیمت فراموش کردن خدا و آخرت.
1398/12/28
![]()
این که فکر کنیم که صراط مستقیم به عدد ادیان موجود، تعدد و تکثر دارد و انسانها به هر دینی بگروند، در صراط مستقیم گام نهاده اند، به ورطهای هولناک گرفتار شده ایم.
1398/12/19
![]()
به موجب همین عدم ارتقای گفتمان های نظری در جامعه ما تا سطح گفتمانی فلسفی (به معنای عام کلمه)، به خصوص در میان روشنفکران و اصحاب تئولوژی، و به جهت حاکمیت پارادایمهای تئولوژیک، ایدئولوژیک و سیاست زده است که تفکر فردید چندان مورد استقبال روشنفکران و اصحاب تئولوژی، قرار نگرفته است.
1398/12/17
![]()
هنوز در گوشه و کنار جهان انسان ها و اقوام بدوی زندگی می کنند. بومیان استرالیا، قبایل افریقایی، قبایل سرخ پوست امریکا و اسکیموهای قطب شمال از این دسته اند. این مردمان با تمدن و فنّاوری دنیای جدید چندان آشنا نیستند و مانند انسان های ده ها قرن پیش و گاهی مانند انسان های ماقبل تاریخ، زندگی می کنند. سادگی و بساطت همه شئون زندگی این انسان ها را در برگرفته است. ایشان نه تنها برای امرار معاش خود از وسایل ابتدایی استفاده می کنند، بلکه به لحاظ فرهنگی و فکری نیز ساده و غیرپیچیده اند
1398/11/22
![]()
بحث حاضر بنده شاید حاوی کوششی باشد برای اینکه در باب دین ورزی به مثابه واقعیت اجتماعی تأملی صورت بگیرد. آفاق فکری جدید بشر سبب شده است که تأملات بی سابقه ای در باب دین به میان بیاید. چگونه می شود در دنیای کنونی زیست ولی از آفاق فکری آن طفره رفت. حداقل چیزی که از دینداران و نهادهای دینی انتظار می رود این است که بدانند در این آفاق نوپدید فکری، دین ورزیدن محل چه نوع پرسش هایی قرار می گیرد و چگونه توضیح داده می شود. کسی که در این آفاق به سر می برد، حتی اگر هم بخواهد دین ورزی بکند، صور دین باوری و دینداری او با دنیای پیشین متفاوت خواهد بود. پس فهمیدنی است که در باب دین ورزی از این افق های جدید باید بحث بشود.
عرایض بنده سه قسمت خواهد داشت. ابتدا طیفی از آفاق فکری جدید را مرور می کنم. این طیف، دربرگیرنده پدیدار شناسی، برساخت گرایی، پساساخت گرایی و نیز نوشتار شناسی است. در قسمت دوم خواهم کوشید در محدوده وقت عرض بکنم که دین ورزی از این آفاق چگونه قابل توضیح است و سرانجام در قسمت سوم، قدری بیشتر بیان خواهم کرد که چطور با تحول ساخت اجتماعی ذهن و زبان و زندگی مردم، دین ورزی آن ها نیز از حالی به حالی می شود.
1398/10/30
![]()
به مبلغان انجيل، ايوانجليست گويند. قبل از جنگ جهاني دوم و انتشار دوره دوازده جلدي اصول مسيحيت با عنوان بنياد ها ، آنان به بنياد گرا معروف بودند. در سال 1951 با ايجاد بنيادي به نام اعضاي جهاني ايوانجيلي خود را به عنوان محافظه كاران مسيحي معرفي كردند و تا كنون ارتباط نزديكي ميان ديدگاه هاي محافظه كاران ايوانجليست با ايدئولوژي محافظه كاران سياسي آمريكا مشهود است. آنان با جديت تمام درباره عملي نمودن خواسته هاي مسيح و تحقق پيش گويي هاي انجيل تبليغ مي كنند و اعلام مي دارند، ظهور دوباره مسيح بسيار نزديك است و مسيحيان براي ظهور دوباره مسيح وظيفه دارند انجيل را در سراسر جهان تبليغ نمايند. ايوانجليست ها اعلام مي دارند كه آنان مي خواهند آمريكا را از سكولار اومانيسم نجات دهند و مي كوشند با كنار گذاشتن افراد سكولار از مسئوليت هاي حساس در جامعه، مسيحيان طرفدار اعتقادات افراطي ديني را جايگزين كنند. ايوانجليست ها راديو و تلويزيون را ابزاري معجزه آسا مي دانند كه در تحقق اهداف ديني، دستاوردهاي شگفت انگيزي داشته است. از اين رو با توسعه راديو و تلويزيون در آمريكا، آن ها برنامه هاي ديني خود را به طور بسيار گسترده اي از اين رسانه ها پخش مي كنند. اكنون در آمريكا بيش از 1550 ايستگاه راديويي و 350 ايستگاه تلويزيوني وجود دارد كه برنامه هاي مسيحي ـ ديني را در شبانه روز پخش مي كنند و هر هفته 14 ميليون نفر اين برنامه ها را تماشا مي كنند. شعار مبلغان انجيل در تلويزيون، شكل دادن افكار نوجوانان مي باشد، آن ها در تبليغ خود اظهار مي كنند كه مي خواهند اخلاق و معنويت را به كشور آمريكا و عزت را به خانواده هاي از هم پاشيده اين كشور باز گردانند . آن ها در تبليغات خود مردم را از دوران عذاب شديد به دست دجال مي ترسانند و اظهار مي كنند كه فقط «مسيحيان دوباره تولد يافته» نجات خواهند يافت. آن دسته از ايوانجليست ها، كه از طريق تلويزيون برنامه هاي تبليغي پخش مي كنند قلي ايوانجليست نام دارند.
1398/10/24
![]()
درنوشتار حاضر تلاش شده است که روش های مختلف جامعه شناسی دین مورد بررسی قرار گیرد تا از این طریق آسیبهای را که مطالعه جامعه شناسانه از دین در پی دارد شناسایی و در نتیجه الگوئی از جامعه شناسی دین مطرح نماید تا از حیث روش فاقد مشکلاتی باشد که جامعه شناسی دین در وضعیت موجود با آن درگیر است؛ به همین منظور پس از طرح مسأله و بررسی ابعاد و سطوح مختلف دین، سه روش «اثباتی»، «تفسیری» و «انتقادی» مورد بحث قرار گرفته و پیش فرضهای اساسی آنها مشخص شده است. پس از آن ارتباط این روشها با جامعه شناسی دین و اینکه هرکدام چه سطح و یا بعد از دین را به عنوان موضوع جامعه شناسی دین بر می گزینند موشکافی شده که روش اثباتی بعد عینی، روش تفسیری بعد ذهنی و روش انتقادی هر دو بعد را به عنوان موضوع جامعه شناسی دین انتخاب مینماید. البته بررسی پیامدهای هریک و نقد شان نیز مغفول نمانده است.
1398/10/12
![]()
الگوی جامعه اطلاعاتی،بر اساس مادیت و مسایل دنیوی پایهگذاری شده است اما مدل اجتماع اسلامی بر پایهای مذهبی-سیاسی،اقتصادی-اجتماعی و سیستمی فرهنگی مبتنی بر مسایل حقوقی و قانونی،استوار است. علما یعنی دانشمندان علوم مذهبی اسلامی،به ویژه مجتهدین،با کارشناسان اطلاعاتی و طبقه روشنفکر جوامع مادی که اهداف اصلی آنان صرفا حول و حوش مسایل اقتصادی،سیاسی و قانونی بوده و همچنین با طبقه کشیش مسیحیّت که فقط با مسایل دینی سرگرم هستند،تفاوت بارزی دارند.علما یا دانشمندان اسلام را به عنوان مرجع تقلید میشناسند که فتاوی آنان در زمینههای سیاسی،قانونی،اقتصادی و فرهنگی صادر میگردد.
1398/10/2
![]()
پژوهش حاضر، این مسأله را بررسی می کند که تفسیر ماکس وبر از اسلام، با حکم ویژه او درباره پروتستانتیسم ارتباط بسیار ضعیفی دارد. بر این اساس، پرسش علمی پژوهش حاضر این است که «اخلاق اقتصادی موجود در پروتستانتیسم (در چارچوب نظریه اخلاق پروتستانی وبر) تا چه اندازه با اخلاق اقتصادی مذهب شیعه قابل مقایسه است؟»
از این جهت، روش پژوهش از نوع مقایسه ای بوده که دنبال یافتن وجوه تفاوت و تشابه این مذاهب در مقوله اخلاق اقتصادی است. بر این اساس، هفت شاخص از تز اخلاق پروتستانی وبر استخراج گردیده و به عنوان مبنای مقایسه اخلاق اقتصادی از آن استفاده شده است. یافته های این پژوهش، نشان می دهد که اخلاق اقتصادی در پروتستانتیسم و تشیع بر مبنای نظریه ماکس وبر، فاقد انطباقند.
1398/9/30
![]()
پژوهش حاضر، این مسأله را بررسی می کند که تفسیر ماکس وبر از اسلام، با حکم ویژه او درباره پروتستانتیسم ارتباط بسیار ضعیفی دارد. بر این اساس، پرسش علمی پژوهش حاضر این است که «اخلاق اقتصادی موجود در پروتستانتیسم (در چارچوب نظریه اخلاق پروتستانی وبر) تا چه اندازه با اخلاق اقتصادی مذهب شیعه قابل مقایسه است؟»
از این جهت، روش پژوهش از نوع مقایسه ای بوده که دنبال یافتن وجوه تفاوت و تشابه این مذاهب در مقوله اخلاق اقتصادی است. بر این اساس، هفت شاخص از تز اخلاق پروتستانی وبر استخراج گردیده و به عنوان مبنای مقایسه اخلاق اقتصادی از آن استفاده شده است. یافته های این پژوهش، نشان می دهد که اخلاق اقتصادی در پروتستانتیسم و تشیع بر مبنای نظریه ماکس وبر، فاقد انطباقند
1398/9/27
![]()
ابن سینا از طریق رابطة علّی و معلولی و نبود چنین رابطهای بین نفس و بدن،بقای نفس پس از مرگ را به اثبات رسانده است.ملاصدرا از جهات گوناگون،دلیل او را در این باره ابطال نموده است.با این حال،میتوان گفت،نظریة ابن سینا فینفسه تأملبرانگیز است،تمام اشکالات ملاصدرا نیز قابل ملاحظه است.سهروردی رابطة نفس و بدن را یک امر اضافی و ضعیفترین امر قلمداد کرده،میگوید:با مرگ و فساد بدن،تنها رابطة مزبور از بین میرود،امّا خود نفس برای همیشه باقی است و هیچگاه نابود نمیگردد.بر اساس نظریة ملاصدرا ذات و حقیقت نفس همان نشئة طبیعی و مادّی آن است که با بدن متّحد بوده و با مرگ و نابودی بدن نابود میگردد،امّا نشئة تجرّد آن همواره باقی است.نه فساد بدن در فساد این نشئه تأثیر دارد و نه کلمة نفس بر آن اطلاق میشود
1398/9/25
![]()
شاید بتوان جاودانگی را مهم ترین دغدغه بشر دانست، لذا کم تر کسی را می توان یافت که به این مسئله نیندیشد. توجه به تاریخ بشر نشان می دهد که او از دیرباز سودای جاودانه بودن را در ذهن خود می پرورانده است.
با نگاه به کشفیّات باستان شناسان در باب انسان های ماقبل تاریخ و تمدن های یونان، بین النهرین، ایران، هند، چین، ژاپن، آفریقا و آمریکای جنوبی درمی یابیم که اعتقاد به جاودانگی در میان مردم این تمدن ها امری فراگیر بوده است (نک Ries )وجود اسم های مختلف برای اشاره به جاودانگی انسان در زبان های مختلف نشان دهنده این واقعیت است که در باب چگونگی جاودانگی بشر نظریات مختلفی وجود داشته است. کلمه هایی همچون (جاودانگی)، (زندگی پس از مرگ) و (بی مرگی) در زبان فارسی; (خلود)، (الیوم الآخِر)، (یوم القیامة)، (یوم الحشر)، (یوح البعث)، (یوم النّشور)، (یوم الحساب) و (معاد) در زبان عربی و (immortality)، (survival)، (resurrection)، (afterlife) و (life afterdeath) در زبان انگلیسی به چشم می خورند که حکایت از جاودانگی دارند
1398/9/18
![]()
در لیبرالیسم حد تساهل و آزادی، با عباراتی نظیر آنچه گفته شد، یعنی حق مساوی دیگران، چارچوب قوانین و نهادهای قانونی بیان می شود.
تساهل در چارچوب لیبرالیسم فردگرایی، آخرین توجیه برای آزادی و در نتیجه برای تساهل در چارچوب لیبرالیسم که آر. بلاستر آن را بنیادی ترین و مهم ترین آنها قلمداد کرده، مستقیما بر پایه فردگرایی استوار است و بر این نکته تأکید دارد که زندگی هر کس متعلق به خود اوست و از این رو هر کس حق دارد رفتار، اندیشه و باورهای خود را به میل خویش شکل دهد و این حق برای همه افراد جامعه یکسان است. البته مشروط به آنکه در استفاده از آن، حقوق مساوی دیگران را در نظر گیرد و پایمال نسازد. نتیجه پذیرش چنین حقی برای فرد آن است که وی بتواند و حق داشته باشد اعتقادات خود را برگزیند، در ابراز این عقاید برای عموم آزاد باشد و بتواند بر اساس آنها عمل کند، البته تا جایی که با حقوق دیگران و چارچوب قوانین و نهادهای قانونی موجود سازگار باشد. هیچ کس حق ندارد محدودیتی در استفاده از این حق برای دیگری ایجاد کند. همه چیز باید در خدمت فرد و منافع او باشد مگر در جایی که منافع یک فرد با منافع فرد یا افراد دیگر تزاحم پیدا کند.
1398/8/25
![]()
موضوع معاد یکی از اصول راسخ دین و از مهمترین مقولاتی است که افکار انسانها، بویژه پژوهشگران و اندیشمندان را بخود مشغول نموده است و با طرح آراء و اندیشه ها در خصوص معاد،مبحث تناسخ همراه و همگام گردیده است،بگونه ای که کمتر مکتب و دینی را می توان که ردّ پای موضوع تناسخ در آن دیده نشود البته هندوان به داشتن این عقیده مشهورند.(بیرونی،ص 83،تئودور،ص 761)
سهروردی از جمله حکیمان اندیشمندی است که در آغاز کتاب حکمت الاشراق خود به طرح موضوع معاد پرداخته و پس از آن،بحث بقای نفس را مطرح نموده است.
1398/8/20
![]()
تاکنون چند دیدگاه عمده در توصیف و تشریح وحی نبوی، مطرح گردیده است؛ بر اساس دیدگاه کلاسیک، وحی، نوعی انتقال حقایق و اطلاعات به پیامبر است که از زبان طبیعی استقلال دارد. مطابق رأیی دیگر، وحی، مجموعه ای از افعال گفتاری خدا و ناظر بر ارتباطی زبانی میان خدا و پیامبر است. برخی دیگر، سرشت وحی را تجربه ی دینی نبی می انگارند و بر نوعی شهود عرفانی و مواجهه ی پیامبر با خدا تأکید می کنند. گروهی نیز، پدیده ی وحی را ماحصل نبوغ فکری و قریحه ی پیامبر تلقی کرده اند. بر اساس مبانی حکمت متعالیه، همچون وحدت تشکیکی وجود و اتحاد عاقل و معقول، می توان چنین اذعان نمود که وحی نیز، مانند وجود، حقیقتی واحد و دارای مراتب مختلفی است که تمامی موجودات عالم، بر اساس مرتبه ی وجودی خویش، از این فیض الهی، بهره مند می گردند و با منشأ آن، اتحاد می یابند. برخی از دیدگاه های مطرح شده در این باب، اگرچه قابل نقد است، ولی می تواند به عنوان مقدمه ای برای دریافت وحی نبوی قلمداد گردد و برخی دیگر نیز به رغم اینکه از جهاتی نمی تواند قابل انطباق کامل با فرایند وحی باشد، اما می توان آن را در مورد برخی از مراتب وحی نبوی پذیرفت. بنابراین، میان اقسام وحی، جز از نظر مرتبه، تفاوتی نیست.
1398/8/10
![]()
دعا در عرف اهل دین به معنای حاجت بردن است به درگاه خداوند.دینداران واقعی معتقدند که همه تقاضاها و نیازهای خود را باید به محضر پروردگار قادر ببرند و از غیر او هیچ مطلبند.اما در اینجا و درست همین نقطه گویا مشکلی بروز میکند.اگر همه حوادث جهان و به تبع آن همه آنچه بر آدمیان خواهد گذشت در لوح محفوظ الهی ثبت و در قضای لا یتخلف او معین شده است،دیگر دعا کردن چه چیزی را میتواند تغییر دهد؟و اصولا جایگاه دعای بندگان در قضا و قدر الهی کجا است؟مقاله حاضر عهدهدار کاوش در اطراف پاسخهای مختلفی است که به این پرسش داده شده است.
1398/7/23